BÀN VỀ VIỆC XỬ LÝ TỘI “TỔ CHỨC SỬ DỤNG TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY” TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Tội phạm ma túy xâm phạm đến chế độ quản lý độc quyền các chất ma tuý của Nhà nước, là một trong những nguyên nhân làm gia tăng các loại tội phạm khác gây ảnh hưởng đến tình hình trật tự trị an ở địa phương. Trong những năm gần đây, tình hình tội phạm ma túy diễn biến hết sức phức tạp, nhất là tội “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy” được quy định tại Điều 255 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, nguy cơ làm gia tăng tệ nạn ma túy.

Trong bài viết này, tác giả chỉ đề cập đến hai vấn đề nhận thức trong quy định pháp luật đối với tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy.

Thứ nhất, về hành vi tổ chức sử dụng chất ma túy quy định tại khoản 1 Điều 255 BLHS trong tình huống:

“ Khoảng 08 giờ ngày 27/5/2021, A rủ B, C sử dụng chất ma túy, B, C đều đồng ý. Thấy A mua ma túy Ketamine mang đến phòng nhà nghỉ do B thuê, B chủ động đưa cho C tờ tiền polime để C cuốn ống hút bằng tiền polime và C tự lấy thẻ rồi đánh ma túy, A, B, C đều sử dụng ma túy đến 09 giờ 30 cùng ngày thì bị Công an phát hiện, thu giữ. Giám định kết luận: A, B, C có sử dụng ma túy, nhưng không nghiện”. Vậy, A, B, C có phạm tội “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy” không?

Quan điểm thứ nhất: A, B, C phạm tội sử dụng trái phép chất ma túy, trong đó A khởi xướng, mua ma túy cho B và C sử dụng (B và C đều không phải người nghiện). B đồng phạm với A trong việc tổ chức cho C sử dụng ma túy. C đồng phạm với A trong việc tổ chức cho B sử dụng ma túy.

Quan điểm thứ hai và cũng là quan điểm của tác giả, A, B, C không phạm tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy. A, B, C mặc dù không phải là người nghiện nhưng cùng nhau sử dụng ma túy, không ai tổ chức cho ai, không có sự phân công, tổ chức điều hành. Theo quy định tại Mục 6 Phần II Thông tư liên tịch số 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP thì: tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy là hành vi phân công, điều hành, đưa trái phép chất ma túy vào “người khác”... như vậy, A, B, C đều tự thực hiện các hoạt động ( A mua ma túy, B chuẩn bị phòng, tờ tiền, C cuốn ống hút, lấy thẻ đánh Ketamine) để đưa ma túy vào người chính mình, nên không xác định là hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy.

Thứ hai, về hành vi phạm tội nhiều lần, đối với nhiều người trong quy định tại các điểm a, b khoản 2 Điều 255 BLHS đối với tình huống:

“ Khoảng 19 giờ ngày 20/6/2021, sau khi ăn, uống rượu tại nhà, A đã rủ B, C, D đi hát Karaoke và sử dụng ma túy. Sau đó A liên lạc với E mua được 4 viên ma túy, loại MDMA và 01 gam Ketamine, mang về nhà. Khoảng 20 giờ cùng ngày, A cầm theo ma túy trên cùng B, C, D đến quán hát Karaoke 77, A thuê phòng hát cho cả nhóm. Tại phòng hát, A bẻ đôi các viên MDMA và đưa cho B, C, D cùng dử dụng. Còn C đi mượn đĩa sứ thì gặp F là nhân viên quán hát lên phục vụ, F đã cầm đĩa sứ và thẻ nhựa ATM lên và biết để sử dụng ma túy. C đổ ma túy Ketamine ra đĩa sứ rồi dùng thẻ nhựa ATM đánh nhuyễn, tự sử dụng và mời thì tất cả nhóm cùng sử dụng. Lúc này, theo lời mời hát trước đó của A, H đến phòng hát và được C cầm đĩa sứ có ma túy mời sử dụng, H cũng sử dụng. Khi ma túy Ketamine gần hết, C bảo với A “hết đồ”, F nói “mua thêm Cần sa dùng cho thơm”, A liền gọi và giao dịch chuyển tiền mua thêm 01 gam Ketamine và 200.000 đ Cần sa của E. E mang ma túy đến của quán giao cho C, C cầm lên phòng cho mọi người cùng sử dụng. Cả nhóm bật nhạc to và sử dụng ma túy đến 2 giờ ngày 21.6.2021 thì bị Công an phát hiện, bắt giữ. Giám định B, D, H đều không phải là người nghiện” .Vậy, A, C, F phạm tội “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy” theo quy định tại Bộ luật Hình sự như thế nào?

Quan điểm thứ nhất: Hành vi của A, C, F vi phạm quy định tại các điểm a, b khoản 2 Điều 255 BLHS “Phạm tội 02 lần trở lên” và “Đối với 02 người trở lên”. Bởi lẽ, A, C, F tổ chức cho 3 người B, D, E sử dụng trái phép chất ma túy nên phải chịu trách nhiệm hình sựu quy định tại điểm b khoản 2 Điều 255 BLHS “đối với 02 người trở lên”. Quá trình sử dụng ma túy lần thứ nhất, A, C, F đã tổ chức cho B, D, E sử dụng xong chất ma túy Ketamine, MDMA. Sau đó, hết số ma túy đó, A tiếp tục mua thêm ma túy Ketamine và loại ma túy mới là Cần sa để tiếp tục tổ chức cho 3 người B, D, E sử dụng tiếp. Như vậy A, C, F phải chịu thêm tình tiết định khung quy định tại điểm a khoản 2 Điều 255 BLHS là “Phạm tội 02 lần trở lên”.

Quan điểm thứ hai cũng là quan điểm của tác giả: Do quá trình sử dụng ma túy diễn ra liên tục, mặc dù A hai lần mua ma túy, nhưng không có sự ngắt quãng về mặt thời gian, cùng một địa điểm sử dụng, không thêm người sử dụng ma túy khi A mua thêm ma túy, nên A, C, F chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự quy định tại điểm b khoản 2 Điều 255 BLHS là “đối với 02 người trở lên”.

Tuy diễn biến của loại tội phạm này rất phức tạp, đa dạng nhưng Bộ luật Hình sự năm 2015 và các văn bản hướng dẫn chưa cụ thể, rõ ràng; việc xử lý vẫn dựa trên cơ sở áp dụng tinh thần của Thông tư liên tịch số 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP ngày 24/12/2007 hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Chương XVIII - “Các tội phạm về ma túy” của Bộ luật hình sự năm 1999 (đã hết hiệu lực); Thông tư liên tịch số 08/2015/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP ngày 14/11/2015 của liên ngành trung ương sửa đổi, bổ sung Thông tư liên tịch số 17/2007 (Thông tư liên tịch số 08/2015). Hiện nay, Tòa án nhân dân tối cao và VKSND tối cao có công văn giải đáp một số nội dung liên quan đến tội “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy”, hướng dẫn một số khái niệm cơ bản về dấu hiệu “chỉ huy, phân công, điều hành”, hành vi “tổ chức ma túy cho người nghiện”,… nhưng đây chỉ là hướng dẫn tạm thời, mang tính chất tham khảo trong quá trình truy tố, xét xử, chưa phải là văn bản pháp lý chính thức nên cần tổng hợp, nâng lên thành quy phạm pháp luật. Đến nay cũng chưa có hướng dẫn cụ thể đối với hành vi tổ chức sử dụng ma túy hai lần trở lên như tình huống đã đặt ra nêu trên.

Vậy tác giả rất mong nhận được sự trao đổi, chia sẻ quan điểm của bạn đọc./.

Phạm Thị Quỳnh Loan –Khúc Văn Lâm: VKSND thành phố Cẩm Phả